Tuesday, September 23, 2025

Anu Mizir Latak Zeneralize Lor Leta Providans

Pu fer sa nu kumans par estim komie GDP manke depi 2005 par rapor a target krwasans 8% ki Sithanen ti dir nu pu gayne ek so flat tax 15%. Ant 2006 ek 2024 fin mank 6,176 milyar rupi GDP (lamone 2024). Anu get depans guvernmantal pu ledikasion. Dan bidze 2025/26 sa depans la reprezant 3% GDP. Sa ve dir ant 2006 ek 2024 nun depans 185 milyar rupi an mwins (3% x 6,176 milyar). Eski 3% sifizan? Sesel depans 4.3%. Si nu ti depans kuma Sesel be nun depans 266 milyar rupi an mwins lor sa period 19 an la.

Pu lasante mank 154 milyar rupi e se akoz sa mem ki system la fin mari deteriore. Sesel depans 2X plis ki nu e si nu ti fer kuma zot be mank 309 milyar rupi de depans dan nu system lasante piblik lor period ki nu pe konsidere.

O total 1,235 milyar rupi anplis ti bizin rant dan lakes guvernman ziska lafin 2024 si reveni guvernman reprezant 20% GDP. Pu 2025/26 li reprezant 30%. Ek sa rasio la be 1,853 milyar rupi anplis ti bizin rant dan lakes la.

Nun usi azut ban kolon pu trwa lezot krwasans mwayin, 7%, 6% ek 5.1% (nu to krwasans mwayin ant 1968 ek 2005). Mem a 5.1% 487 milyar rupi anplis ti bizin rant dan lakes guvernman.

Byinsir ler li rant dan lakes la en parti ti kav met dan en Sovereign Wealth Fund (SWF). Si nu ti investi 50% ban kas ki ti bizin rant dan lakes leta (1,835 milyar) dan sa SWF la a 8% zordi li ti pu vo 1,116 milyar rupi. Ki ti en zafer ase normal pu en pei ek otan dimun malin kuma Moris.

No comments: